W miarę jak nasz świat staje się coraz bardziej połączony, terminy używane do opisywania usług online rozmywają się w abstrakcji. W tym artykule wyjaśnię pojęcia "cloud computing" i "oprogramowanie jako usługa", często określane jako SaaS. W pewnym sensie jest to jak opisywanie dwóch stron tej samej monety. Istnieją jednak pewne wyraźne rozróżnienia, a także ryzyko i korzyści, o których należy pamiętać.
Internet jest coraz częściej określany mianem chmury. Jedna z pierwszych wzmianek o cloud computingu znajduje się w pracy The Self-governing Internet: Coordination by Design opublikowanym przez profesorów MIT Sharon Eisner Gillett i Mitchell Kapor w 1996 roku. Czytelnicy w pewnym wieku będą pamiętać jeden z innych pomysłów Kapora, produkt o nazwie Lotus 1-2-3. Niezależnie od tego, historycznie rzecz biorąc, centralne komputery obsługujące krajową sieć telefoniczną były często diagramowane na wykresach przepływu jako chmura. Zawiłości sieci komputerowych, z których składa się Internet, są tak złożone, że termin ten został przyjęty do użytku w naszym nowoczesnym społeczeństwie.
We wczesnych dniach komputerów użytkownicy wynajmowali czas na komputerze mainframe. Kilkadziesiąt lat później wszyscy przyzwyczailiśmy się do posiadania własnych komputerów osobistych na biurku, na których instalowaliśmy obkurczone oprogramowanie. Staliśmy się odpowiedzialni za uaktualnianie naszych komputerów, oprogramowania i tworzenie kopii zapasowych naszych danych. Jak to jednak często w życiu bywa, sprawy zataczają pełne koło i wracamy do czasów wynajmowania czasu na cudzym komputerze. Zamiast jednego komputera mainframe, dziś możemy korzystać z banku komputerów rezydujących w centrum danych w nieujawnionej lokalizacji. Zamiast być skazanym na pracę tylko przy biurku, dziś często korzystamy z urządzeń mobilnych do wykonywania zadań niewyobrażalnych jeszcze kilka lat temu.
Ogólnie rzecz biorąc, o cloud computingu można myśleć jako o każdym przypadku, w którym korzystamy z komputera znajdującego się poza fizyczną lokalizacją. Większość użytkowników spotyka się z chmurą obliczeniową w formie oprogramowania jako usługi. Możesz płacić za usługę, tak jak w przypadku QuickBooks Online, Salesforce.com lub Office 365 firmy Microsoft, lub możesz płacić w sposób niepieniężny za pomocą reklam i/lub modeli zbierania informacji, takich jak Gmail, Mint lub Facebook.
W przypadku wszystkich tych aplikacji polegasz na oprogramowaniu zainstalowanym i utrzymywanym na zdalnych komputerach. Najczęściej SaaS jest dostarczany za pośrednictwem przeglądarki internetowej, więc tak długo, jak masz połączenie z Internetem, jesteś w stanie wykonywać zadania, które mogą mieć charakter biznesowy lub osobisty. Mając na uwadze to tło, mogę przedstawić pewne rozróżnienia pomiędzy cloud computingiem a oprogramowaniem jako usługą:
- Chmura obliczeniowa daje Ci dostęp do środowiska, które możesz dostosować lub zbudować do swoich potrzeb. W przypadku SaaS, użytkownik jest ograniczony do funkcji i możliwości zapisanych w oprogramowaniu, ale chmura obliczeniowa oferuje możliwość zwiększenia pojemności serwera lub przestrzeni dyskowej na żądanie.
- Chmura obliczeniowa oferuje elastyczność, co oznacza, że zasoby i koszty mogą się zwiększać lub zmniejszać w zależności od potrzeb. SaaS zazwyczaj wiąże się z ustaloną opłatą za użytkownika, za miesiąc, więc koszty i oferowana funkcjonalność są zazwyczaj stałe.
- W skrócie, chmura obliczeniowa jest wysoce konfigurowalna, podczas gdy SaaS oferuje bardziej uniwersalne podejście.
Niektóre przykłady tego, co może być uznane za czystą chmurę obliczeniową obejmują:
- Amazon Simple Storage Service (Amazon S3) - Usługa ta pozwala na przechowywanie i pobieranie nieograniczonej ilości danych, o każdej porze dnia, z dowolnego komputera podłączonego do Internetu.
- Windows Azure firmy Microsoft - Usługa ta zapewnia wirtualne serwery, które mogą być wykorzystywane do tworzenia i dostarczania aplikacji.
- Rackspace.com -- Podobnie jak Windows Azure, Rackspace.com oferuje serwery do wynajęcia, ale z szerszą gamą systemów operacyjnych do wyboru.
Podstawową zaletą chmury obliczeniowej jest to, że użytkownicy zlecają opiekę i konserwację serwerów firmom specjalizującym się w tej dziedzinie. Kiedy zapotrzebowanie jest uzasadnione, nowe serwery mogą zostać uruchomione w ciągu kilku minut, a nie dni wymaganych, gdy firma utrzymuje własne centrum danych. Każdy rodzaj aplikacji komputerowej może być hostowany na komputerach w chmurze, od strony internetowej lub koszyka na zakupy do niestandardowych programów do użytku wewnętrznego. Tak więc, z chmurą obliczeniową, użytkownik jest ogólnie odpowiedzialny za utrzymanie aplikacji na serwerze, podczas gdy firmy hostingowe utrzymują podstawowy sprzęt fizyczny i system operacyjny.
W przypadku SaaS użytkownicy końcowi są zwolnieni z utrzymywania zarówno aplikacji, jak i sprzętu serwerowego. Korzyści z SaaS w porównaniu z programami stacjonarnymi obejmują:
- Aplikacje, takie jak QuickBooks Online, umożliwiają dostęp do dokumentacji księgowej z dowolnego miejsca na świecie, zamiast z określonych komputerów w biurze.
- Nowe funkcje pojawiają się w oprogramowaniu automatycznie, więc nie ma potrzeby zakupu aktualizacji oprogramowania, która byłaby fizycznie instalowana na każdym z komputerów.
- Kopie zapasowe danych są tworzone automatycznie, więc awaria lokalnego dysku twardego nie będzie miała wpływu na dane.
Pomimo wszystkich korzyści, które zapewnia chmura obliczeniowa i SaaS, nadal istnieją zagrożenia, które należy wziąć pod uwagę i którymi należy zarządzać:
- Rozważ niedawną sytuację z megaupload.com, gdzie pewne domniemane nielegalne działania podzbioru użytkowników spowodowały, że wszyscy korzystający z usługi stracili dostęp do danych. Pomyśl o maluchu, który ma określoną funkcję cielesną w publicznym basenie - wszyscy muszą nagle wyjść z wody. Podobnie, działania jednego lub kilku nieuczciwych użytkowników mogą spowodować nieoczekiwane i dramatyczne zakłócenia dla wszystkich innych osób korzystających z zasobu opartego na chmurze.
- Zarówno cloud computing, jak i SaaS wiążą się z zaufaniem, ponieważ użytkownik ufa organizacji, że dotrzyma swojej części umowy. Intuit, twórca QuickBooks, doświadczył w zeszłym roku serii awarii, które spowodowały przerwy w działalności dla użytkowników ich niezliczonych usług online.
- Usługa, której ufasz i na której polegasz, może nagle zmienić właściciela, jak na przykład niedawne przejęcie Instagrama przez Facebooka. Możesz być wtedy zmuszony do znalezienia nowego dostawcy usług, jeśli masz różnice filozoficzne z nowym właścicielem narzędzia, na którym polegałeś lub jeśli poziom obsługi klienta zaczyna się ślizgać do niedopuszczalnych poziomów.
- Jeśli przestaniesz płacić za usługę, dostęp do Twoich danych może zostać natychmiast przerwany. Wielu dostawców oferuje jednak okres karencji. Na przykład w przypadku rezygnacji z konta QuickBooks Online dane są przechowywane przez rok, jeśli użytkownik zdecyduje się na ponowną subskrypcję usługi.
